Na krótko przed obejrze­niem "Mieszczan" czy­tałem współczesną sztu­kę Surowa "Świt nad Moskwą". Interesujące może być porównanie tych dwu utworów i - abstrahując od siły ich artystycznej wizji - ze­stawienie ich atmosfer, zawartych w nich rysów obyczajowych. Pomię­dzy momentami powstania a także czasem dziania się "Mieszczan" i "Świtu" upłynęło półwiecze, sta­nowiące jeden z najbardziej burzli­wych, trudnych i płodnych okresów w życiu ludzkości; i oto ogarnięcie jednoczesnym spojrzeniem obu sztuk daje nam jeszcze jedną miarę ciężaru gatunkowego przemian, któ­re dokonały się w Związku Radzie­ckim. Przede wszystkim uderza me­tamorfoza człowieka. Jak gdyby wymieciona została cała formacja, której klasycznymi przedstawiciela­mi są członkowie rodziny Biezsjemienowych. Piotr przecież mógł dożyć naszych czasów, ale jeśli do­żył, i jeśli ma syna, ów syn w naj­gorszym razie przypomina oportunistycznego inżyniera Znaczkowskie