Kiedy przed wyjazdem z "Czarną maską'' do Moskwy i Lenin­gradu przypomniałem tournee Opery Poznańskiej do Związku Ra­dzieckiego na przełomie lat 1952/1953 - to nie chodziło mi o snu­cie łatwych analogii, takie bowiem nie istnieją. Chodziło raczej o podkreślenie tego, że trzeba było aż trzydziestu sześciu lat, by podobne wydarzenie mogło się powtórzyć. Wszystko właściwie zaczęło się od nowa - w zgoła odmiennych warunkach i na zupełnie innych zasadach. Wtedy było to przedsięwzięcie niemal na szczeblu państwowym, bardzo spektakularne, angażujące wiele sił i środków, nosiło pięt­no oficjalności, co oczywiście nie pomniejszało jego rangi artystycznej. Wtedy nasz teatr wiózł do Związku Radzieckiego aż cztery utwory, samą klasykę, uświęconą bogatą tradycją wyko­nawczą, każdy z tytułów bro­nił się sam, głęboko bowiem za­padł w świadomości melomanów - "Halka", "Straszny dwór", "Bunt żaków", no i oczywiście ukłon w stron